Tác động của hiệp định EVFTA sau đại dịch COVID-19 đối với các mặt kinh tế - xã hội cũng như các ngành cụ thể, kiến nghị các biện pháp ứng phó phù hợp

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, Hiệp định EVFTA có hiệu lực từ tháng 8/2020, được thực thi trong bối cảnh cả Việt Nam và các nước thành viên EU cũng như toàn cầu đối mặt với đại dịch COVID-19. Số liệu thống kê cho thấy, COVID-19 đã tác động phức tạp tới hiệu quả tác động của EVFTA. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang EU giảm mạnh trong thời điểm đại dịch COVID-19 bùng phát mạnh tại châu Âu. Cụ thể, tháng 4/2020, xuất khẩu từ Việt Nam sang EU sụt giảm mạnh nhất so với các thị trường và giảm 28,6% so với cùng kỳ năm trước do nhu cầu nhập khẩu của các nước EU giảm. Cả năm 2020, xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam sang EU giảm 2,7% so với năm 2019.

Trước bối cảnh như vậy, tại Quyết định số 1201/QĐ-TTg ngày 06/08/2020 của Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành liên quan thực hiện báo cáo “Đánh giá định lượng về tác động của EVFTA sau đại dịch COVID-19 đối với các mặt kinh tế - xã hội cũng như các ngành cụ thể, kiến nghị các biện pháp ứng phó phù hợp” trình Thủ tướng Chính phủ. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết và có ý nghĩa nhằm phát huy tốt nhất tác động tích cực và giảm thiểu các tác động tiêu cực của Hiệp định mang lại.

Tại Hội thảo, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lương Văn Khôi đã trình bày về tác động định lượng của Hiệp định EVFTA sau đại dịch COVID-19 đối với các mặt kinh tế - xã hội cũng như các ngành cụ thể, kiến nghị các biện pháp ứng phó phù hợp. Theo đó, COVID-19 đã ảnh hưởng tới mọi mặt đời sống toàn cầu, ảnh hưởng có thể nặng hơn với các nước có độ mở thương mại cao như Việt Nam như cầu tiêu dùng giảm và cầu xuất khẩu giảm do giãn cách xã hội; đứt gãy các chuỗi cung ứng, tăng chi phí, … làm giảm hiệu quả thương mại, hiệu quả đầu tư. Bài trình bày đã phân tích tác động của FTA theo lĩnh vực thương mại, đầu tư, công nghệ, thể chế và chính sách, … những tác động của đại dịch COVID-19 đến kinh tế Việt Nam như 30% doanh nghiệp bị thiếu nguyên liệu đầu vào, với mức thiếu hụt trung bình khoảng 50,5% nhu cầu; thị trường tiêu thụ trong nước của khoảng 64,3% doanh nghiệp bị thu hẹp; 48,2% doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn; 51% doanh nghiệp bị giảm lượng đơn hàng mới; … Từ đó đưa ra những biện pháp ứng phó phù hợp như tiếp tục rà soát, sửa đổi, hoàn thiện văn bản pháp luật; Cải cách thể chế, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; Tăng cường phổ biến tuyên truyền và nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và các cơ quan quản lý về EVFTA. Nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp, đáp ứng quy tắc xuất xứ; Giảm thiểu và ứng phó với các yếu tố tiêu cực: cơ cấu lại ngân sách nhà nước; ứng phó với các biện pháp phòng vệ và tranh chấp thương mại, … Thực hiện các giải pháp huy động nguồn lực thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: MPI

Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập, VCCI Nguyễn Thị Thu Trang cũng đưa ra những điểm đáng chú ý từ góc nhìn của doanh nghiệp khi thực thi Hiệp định EVFTA trong bối cảnh sau COVID-19. Đó là phổ biến tuyên truyền chuyên sâu theo vấn đề, theo thị trường; xúc tiến thương mại; hỗ trợ nâng cao khả năng tận dụng ưu đãi như chiến lược phát triển công nghiệp phụ trợ; nâng cao chất lượng, khả năng đáp ứng các yêu cầu của đối tác; chuyển đổi số. Đồng thời, cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính nhất là xuất nhập khẩu.

Thông qua các bài trình bày tại Hội thảo cho thấy EVFTA là một FTA có tác động rất tích cực tới kinh tế Việt Nam. Kinh tế EU phục hồi, đặc biệt khi cầu về tiêu dùng hàng hóa tại EU phục hồi, sẽ là cơ hội tốt nâng cao hiệu quả của Hiệp định cho cả hai bên. COVID-19 đang có tác động nhiều chiều tới hiệu quả của Hiệp định. Một số ngành có xuất khẩu gia tăng nhanh do tắc nghẽn nguồn cung ở nhiều nơi trên thế giới, tuy nhiên cũng rất nhiều ngành đang bị ảnh hưởng tiêu cực. Nếu COVID-19 kéo dài, những ảnh hưởng tiêu cực tới tăng trưởng, xuất khẩu, đầu tư của Việt Nam cần đặc biệt chú ý. Với mục tiêu phục hồi kinh tế sau COVID-19 mà Quốc hội, Chính phủ đã xác định, có thể tận dụng sức ép cải thiện môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh mà Hiệp định EVFTA đặt ra như một công cụ hữu hiệu để thực thi nhiệm vụ hoàn thiện môi trường kinh doanh mà Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội đã đặt ra./.

(Nguồn: Minh Hậu/www.mpi.gov.vn
Cập nhật: 10h00, ngày 25/02/2022)